نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 1068 )
https://telegram.me/adabvaerfan
ســوره 20 : طـه ( مـکّــی ـ 135 آیه دارد ـ جزء شا نزدهم ـ صفحه 312 )
( قسمــت هشتـــم )
آیات آفاق و اَنفُس
( جزء شانزد هــم صفحــه 313 آیات 22 و 23 )
بسم الله الرحمن الرحیم
وَاضْمُمْ یَدَکَ إِلَى جَنَاحِکَ تَخْرُجْ بَیْضَاء مِنْ غَیْرِ سُوءٍ آیَةً أُخْرَى
لِنُرِیَکَ مِنْ آیَاتِنَا الْکُبْرَى
ترجمــه لفظــی آیــــه شریفـه :
و دست خود را به پهلویت ببر ؛ سپید بى گزند بر مى آید
[این] معجزه اى دیگر است
تا به تو معجزات بزرگ خود را بنمایانیم
نگاهی ادبی و عرفانی به آیــه :
معجـــــزه ی عصــــــــای موسی از وجــــــــود او بیرون بود ،
ولی معجـــــزه ی یـــدِ بیضــــــاء در نفـــس او بــــــود !
عصــــا نمایش کاری است از آیــاتِ آفـــــــاق ،
و یــدِ بیضــاء کاری است از آیاتِ اَنفُس !
که خداونــــــد تبارک و تعالی راه توحیــــــد را ،
بر شنـــــــاختِ این آیـــــــات نهـــــــــــاد !
پس باید دانست که آیتِ کبری به حقیقت آن است که :
از دیده ی خلق ، پوشده ،
و از تکلّف و تصرّف بنده ، رستـــه !
شرابی از غیب روی نهاده ناخواستـــــه ،
به سِـــــــرّ ِ بنـــــــــــده رسیــــــده ،
و چاشنیِ آن به جـان یافتـه ،
عیشی رُوحـــــــانی ،
با صـــد طبــــلِ پنهـــــانی !
و رستــــــاخیـــــــزِ جــــاودانی !
نَفَسی به صحبت آمیخته ،
جانی در آرزو آویخته ،
دلی به نور یافت غرق گشتـه ،
از غرقی که هست طلب از یافت باز نمی دانَد ،
و از شعاعِ وجودِ عبارت نمی تواند،
در آتشِ مهــــر می سوزد ،
و از نــــاز بـــــاز نمی پردازد ،
الاهی ؛
آنچه ناخواستــــه یافتنــــــی است ،
خواهنــــده ی آن کیست ؟
و آنچه از پــــاداش برتـــــــــر است ،
پرسش در جنــب آن چیست ؟
پس هرچه باران منّت است بهار آن دمی است ،
و هرچه از تعـــــرّض و سئــــــوال است ،
از بنده ، استمدادی است !
خدایــــــا ؛
دانش و کوشش ، محنـــــــــتِ آدمـــــــی است ،
و بهـــــــره ی هر یکی از تـــــــــــــــو ؛
به سزا کردِ ازلی است !
خدایــــــا ؛
آن کس که تــــــو را شنـــاخت ،
جـــان و خان و مان به چه کارش آید ؟
که تــــــو ، هم جـــانی ، و هم خان و مانی !
آفاق جمع اُفُق و به معنی کران ، ناحیه ، کرانه آسمان ، کنار و بر گرد جهان .
انفس ، جمع نَفْس به معنی ذات : روح و خود است .
در اصطلاح متفکران اسلامی دو واژه آفاق و انفس باتوجه به قرآن
در معنای جهان و انسان یا ظاهر و باطن یا عالم مادیات و مجردات به کار رفته است،
چنانکه عالم آفاقی کنایه از عالم ظاهر و عالم کبیر و عالم اجسام است؛
و عالم انفسی اشاره به عالم باطن و عالم صغیر و عالم ارواح است.
موضوع :